TMAO – ภัยเงียบจากอาหาร ไลฟ์สไตล์ และแบคทีเรียในลำไส้
ในยุคที่ใส่ใจสุขภาพ การเลือกรับประทานอาหารที่ดี และการมีไลฟ์สไตล์ที่เหมาะสม เป็นสิ่งที่หลายคนให้ความสำคัญ แต่ทราบหรือไม่ว่า แม้จะดูแลตัวเองดีแค่ไหน ก็ยังมีภัยเงียบที่แฝงตัวมากับอาหาร และพฤติกรรมของเราได้ ภัยเงียบที่ว่านี้คือ “สาร TMAO”
สาร TMAO หรือ Trimethylamine N-oxide เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่สร้างขึ้นในร่างกายจากกระบวนการเปลี่ยนแปลงของสารตั้งต้นบางชนิด โดยแบคทีเรียในลำไส้ แม้จะไม่เป็นที่รู้จักเท่าสารอาหารอื่นๆ แต่ TMAO ก็มีความสำคัญไม่น้อย เพราะมีส่วนเกี่ยวข้องกับการเกิดโรคร้ายแรงต่างๆ เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหลอดเลือดส่วนปลาย
รู้จักอาหาร สารตั้งต้นของ TMAO
อาหารที่เรารับประทานในชีวิตประจำวัน เป็นแหล่งที่มาของสารตั้งต้นของ TMAO ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
-
โคลีน: พบมากในไข่แดง
-
คาร์นีทีน: พบมากในเนื้อแดง
-
บีเทน (หรือ Trimethylglycine – TMG): พบในจมูกข้าว ผักโขม
นม เป็นอาหารที่มักถูกตั้งคำถามถึงความสัมพันธ์กับ TMAO เนื่องจากมีทั้งโคลีน และคาร์นีทีน แต่ปริมาณของสารตั้งต้นเหล่านี้ในนมนั้นค่อนข้างน้อย เมื่อเทียบกับไข่ หรือเนื้อแดง ดังนั้น การดื่มนมในปริมาณที่เหมาะสม จึงไม่น่ากังวล
แบคทีเรียในลำไส้ ตัวการสำคัญ
แบคทีเรียในลำไส้ มีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนสารตั้งต้นเหล่านี้ ให้กลายเป็น TMA (Trimethylamine) ซึ่งตับจะเปลี่ยนเป็น TMAO ในภายหลัง ภาวะ Dysbiosis หรือการเสียสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้ เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลให้ระดับ TMAO เพิ่มสูงขึ้น ซึ่งสัมพันธ์กับ
-
ภาวะน้ำหนักเกิน หรือโรคอ้วน
-
การไม่ออกกำลังกาย
-
การดื่มแอลกอฮอล์
-
การบริโภคน้ำตาล หรือน้ำตาลเทียมในปริมาณสูง
TMAO ส่งผลอย่างไรต่อร่างกาย
TMAO มีผลต่อกระบวนการอักเสบในร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหลอดเลือด สาร TMAO สามารถทำให้คราบไขมัน (Plaque) ที่เกาะอยู่กับผนังหลอดเลือดหลุดออกไป และไปอุดตันหลอดเลือดส่วนปลาย ทำให้เกิดภาวะขาดเลือดเฉียบพลันในอวัยวะสำคัญ เช่น หัวใจ และสมอง ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคหลอดเลือดหัวใจ และหลอดเลือดสมอง นอกจากนี้ TMAO ยังกระตุ้นให้เกิดลิ่มเลือด ยิ่งทำให้การอุดตันของหลอดเลือดรุนแรงขึ้น
ลด TMAO ป้องกันโรคร้าย
การจัดการระดับ TMAO เป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันโรคหลอดเลือดต่างๆ โดยสามารถทำได้หลายวิธี เช่น
-
ปรับพฤติกรรม: ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ควบคุมน้ำหนัก หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์ ลดน้ำตาล
-
ดูแลลำไส้: รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง Probiotics และ Prebiotics
-
ตัวช่วยอื่นๆ: ผงถ่านกัมมันต์ วิตามินดี Statin
ข้อควรระวัง: การใช้ยา Statin ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ ส่วนการใช้ยาฆ่าเชื้อเพื่อลดระดับ TMAO นั้นไม่ได้ผล และอาจส่งผลเสียต่อสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้
การตรวจระดับ TMAO สามารถทำได้โดยการตรวจเลือด โดยทั่วไปค่าปกติของ TMAO ควรต่ำกว่า 10 ไมโครโมลต่อลิตร บุคคลที่มีความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือด เช่น ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคหลอดเลือด ผู้ป่วยเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ควรเข้ารับการตรวจระดับ TMAO เพื่อประเมินความเสี่ยง
TMA กับกลิ่นตัว
นอกจากผลต่อระบบหลอดเลือดแล้ว TMA ยังเป็นสาเหตุของกลิ่นตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กลิ่นคาวปลา บุคคลที่มีภาวะ Fish Odor Syndrome จะมีกลิ่นตัวแรง ออกมากับเหงื่อ น้ำลาย น้ำตา ปัสสาวะ และอุจจาระ การปรับพฤติกรรม การรับประทาน Probiotics วิตามินดี และผงถ่านกัมมันต์ อาจช่วยลดระดับ TMA และบรรเทากลิ่นตัวได้
#TMAO #FishOdorSyndrome #กลิ่นตัว
อย่าตื่นตระหนก ใช้ชีวิตอย่างสมดุล
สาร TMAO แม้จะเป็นภัยเงียบที่น่ากังวล แต่ก็สามารถจัดการได้ การรับประทานอาหารอย่างสมดุล การออกกำลังกายสม่ำเสมอ และการดูแลสุขภาพลำไส้ เป็นหัวใจสำคัญในการลดความเสี่ยง อย่าตื่นตระหนกกับข้อมูลมากเกินไป เลือกใช้ชีวิตอย่างมีสติ และปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อสุขภาพที่ดีอย่างยั่งยืน
