Gut Health หรือ สุขภาพทางเดินอาหาร เป็นเรื่องที่ได้รับความสนใจมากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เนื่องจากงานวิจัยใหม่ๆ ชี้ให้เห็นว่าระบบนิเวศในลำไส้ของเรามีผลต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจมากกว่าที่เราเคยคิด
สารคดีเรื่องหนึ่งใน Netflix ได้นำเสนอเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับ Gut Health โดยอธิบายถึงผลกระทบของระบบทางเดินอาหารต่อสุขภาพ พร้อมยกตัวอย่างเคสศึกษาของคน 4 คน ที่มีปัญหาสุขภาพต่างกัน ซึ่งแพทย์เชื่อว่าสามารถแก้ไขได้ด้วยการปรับปรุงระบบทางเดินอาหาร ได้แก่
-
มายา: เชฟขนมมิชลินที่ Obsessed กับการกินคลีน จนวิตกกังวลเรื่องสารอาหารในแต่ละอย่าง ทำให้มีปัญหาการกินอย่างรุนแรง
-
โคบี้: นักแข่งกินจุระดับแชมป์ ที่สูญเสียความรู้สึกหิวและอิ่ม ไม่สามารถอยากอาหารอะไรได้อีกต่อไป
-
แดเนียล: นักศึกษาปริญญาเอกที่มีปัญหาปวดท้องเรื้อรังจากการกินอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ
-
คิมมี่: คุณแม่ที่ลดน้ำหนักไม่สำเร็จสักที และกังวลกับปัญหาสุขภาพ
จากการศึกษาพบว่า ระบบทางเดินอาหารของเรามีความซับซ้อนกว่าที่เราคิด โดยประกอบไปด้วยแบคทีเรีย ยีสต์ และจุลินทรีย์อื่นๆ ที่มีทั้งดีและไม่ดี ซึ่งสิ่งเหล่านี้รวมตัวกันเป็นระบบนิเวศที่เรียกว่า ไมโครไบโอม
ไมโครไบโอม มีบทบาทสำคัญในการทำงานของร่างกาย เช่น ช่วยย่อยอาหาร ดูดซึมสารอาหาร เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน และส่งสัญญาณไปยังสมองเพื่อควบคุมความอยากอาหาร
ไมโครไบโอมของแต่ละคนมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น พันธุกรรม อาหารการกิน สิ่งแวดล้อม หรือแม้แต่การจูบกับแฟน!
การดูแลไมโครไบโอมจึงเป็นเรื่องสำคัญ โดยควรเน้นการกินอาหารที่หลากหลาย โดยเฉพาะผักและผลไม้ เพื่อเพิ่ม ไฟเบอร์ ซึ่งเป็นอาหารของจุลินทรีย์ที่ดี
ปริมาณไฟเบอร์ที่แนะนำต่อวันคือ 30 กรัมขึ้นไป ในขณะที่อาหารที่เรากินเป็นประจำเช่น สเต็ก ข้าวสวย หรือแครอท มีไฟเบอร์น้อยมาก
นอกจากนี้ ควรจำกัดปริมาณน้ำตาลและอาหารแปรรูป Ultra-Processed Food ที่เต็มไปด้วยสารเคมีที่ส่งผลเสียต่อไมโครไบโอม
ปัจจัยอื่นๆ ที่ส่งผลต่อไมโครไบโอม ได้แก่ การออกกำลังกาย การนอนหลับ และปริมาณน้ำที่ดื่มในแต่ละวัน
สารคดียังได้นำเสนอ สมูทตี้ผักปั่น 60 ชนิด ที่นักวิจัยทดลองดื่มเป็นเวลา 2 อาทิตย์ พบว่าช่วยปรับปรุงระบบทางเดินอาหารและสุขภาพโดยรวมให้ดีขึ้นอย่างมาก
อย่างไรก็ตาม สมูทตี้ดังกล่าวอาจไม่เหมาะกับทุกคน เพราะมีรสชาติที่ไม่น่ารับประทาน และมีราคาแพง
ข้อคิดสำคัญที่ได้จากสารคดีเรื่องนี้:
-
สุขภาพระบบทางเดินอาหารคือสมองที่สองของร่างกาย ควรให้ความสำคัญกับการดูแลไมโครไบโอม
-
กินผักให้ได้ 20-30 ชนิดต่ออาทิตย์ เพื่อเพิ่มไฟเบอร์ และความหลากหลายของจุลินทรีย์
-
จำกัดปริมาณน้ำตาลและอาหารแปรรูป เพื่อลดผลกระทบต่อไมโครไบโอม
-
ดื่มน้ำให้เยอะ เพื่อช่วยให้ระบบต่างๆ ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
-
ออกกำลังกายเป็นประจำ และพักผ่อนอย่างเพียงพอ
การดูแลไมโครไบโอมเป็นเรื่องที่สำคัญต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิตให้ดีขึ้น จะช่วยให้เรามีสุขภาพที่แข็งแรง และอยู่กับเราไปได้นานๆ